Finans dünyasının geleceği ile ilgili tartışmalar sırasında sıkça konuşulan konulardan biri blockchain ya da Türkçesi ile blok zinciridir. Bir kullanıcının tüm bilgilerinin sistem içerisine giren diğer kullanıcılar tarafından korunması prensibi ile çalışan blockchain’in ne olduğuna ve faydalarına yakından bakalım. Ancak öncelikle kripto para kavramına değinilmesi gerekiyor.
Kripto Para Nedir?
2008 yılında Satoshi Nakamoto takma adlı bir internet kullanıcısı, kriptoloji yani şifreleme teknolojisi ile paranın, internet açısından alternatifini oluşturmak için çalışmalara başladı. Bu sanal para, bir merkez tarafından yönetilmeyecek, bunun yerine farklı noktalara dağıtılan hesaplarla korunacaktı. Ayrıca para, bir kurallar bütünü ile de korunacaktı. Yani temel olarak kripto para; merkezi olmayan, işlem ve sahiplik ile ilgili kayıtları veri tabanı ile korunan, tamamen kurallı bir ekonomiye sahiptir. En basit haliyle paranın elektronik versiyonudur ve paranın kullandığı ekonomik özellikleri kullanır.
Böylece internetin ilk kripto para birimi Bitcoin efsanesi ortaya çıkmış oldu. Bitcoin’den sonra da birçok farklı kripto para birimi ortaya çıktı. Hepsinin temelinde şifrelenmiş ve bu şekilde korunan bir para fikri yatıyordu. Peki, para nasıl şifreleniyor? Burada devreye blockchain teknolojisi giriyor.
Blockchain Nedir?
Kullanıcıların yaptığı işlemler, online sistemde blokları oluşturuyor. Birbirlerine bağlı olan bloklar, en sonunda bir zincir halini alır ve blok zincir yani blockchain sistemi ortaya çıkıyor. Peki, blockchain’in diğer bilgi koruma yönlerinden farkı nedir?
Blockchain sistemi içerisinde bloklar birbirleri ile belirli bir şifreleme ile bağlanıyor. Ayrıca tek bir merkez yerine dağıtılmış bir veritabanından yararlanılıyor. Yani aslında blockchain’in bir merkezi olmuyor. Üstelik isteyen herkesin blokları inceleyebilmesi sayesinde şeffaf bir yapı sunuyor.
Blockchain Ne Zaman Ortaya Çıktı?
Satoshi Nakamoto’nun kripto para fikri ile beraber, blockchain’in de ortaya çıktığını söylememiz gerekiyor. Daha öncesinde de benzer fikirler vardı, ama Nakamoto kadar detaylı bir süreç işletilmemişti. Bu nedenle çıkış tarihi için kripto paralar ile aynı tarih olan 2008’i vermek yanlış olmaz.
Blockchain Ne İşe Yarar?
Blockchain bilgileri güvenilir şekilde sakladığı için veri gizliliğinin elde edilmesini sağlıyor. Bir dizi bloğun bir araya gelmesi ile oluşan blockchain’de bir blok içerisinde yer alan verileri değiştirebilmeniz için diğer bloglardan onay almanız gerekiyor. Böylece herhangi bir değişiklik için çok sayıda onay mekanizması ortaya çıkıyor. Bu da bilginin güvenilir hale gelmesini sağlıyor ve dışarıdan iyi ya da kötü niyetli bir etkiyle değiştirilmesinin önü geçiyor.
Bilgileri güvenilir olarak saklayabilmesi, değişikliklerin onaylı işlem olduğu müddetçe kolayca yapılabilmesi ve tamamen şeffaf olması sayesinde blockchain, yeni nesil teknolojilerin tamamına entegre edilmeye başladı. Öyle ki gelecek yıllarda hemen her sektörün blockchain sistemi ile bir ilişkisi olacağı düşünülüyor.
Şu an için öncü sektörlerden biri ise finans. Çünkü finans kuruluşları her zaman daha hızlı ve güvenli bir şekilde işlem yapılabilmesini, bunları sağlarken de verimliliği artırmayı ister.
Türkiye’de Hangi Şirketler Blockchain Kullanıyor?
Blockchain ile ilgili çok sayıda şirketin atılım yapmaya çalıştı ve çalışmaya da devam ediyor. Ancak dünyanın en büyük büyük blockchain platformlarından olan R3’e dahil olan ilk Türk bankası, Türkiye İş Bankası oldu. Dünyanın en geniş blockchain platformu olan R3’ün Corda platformuna dahil olan Türkiye İş Bankası, 300’den fazla kuruluşun dahil olduğu ekosistem sayesinde verimliliği artırmayı hedefliyor.
Blockchain teknolojisi ile İş Bankası, uzun vadede yürüttüğü süreçleri farklılaştırıp müşterilerine sunduğu hizmeti daha da iyi bir noktaya yükseltmeyi amaçlıyor. İş Bankası için öncelikler ise güvenlik, hız ve operasyonel verimliliği artırmak. Böylece başta İş Bankası müşterileri olmak üzere tüm paydaşların hayatının kolaylaşıp finansal güvenliğinin artırılması bekleniyor.
Henüz finansal çevreler tarafından tam olarak olgunlaşmamış bir teknoloji olarak görülmesine rağmen blockchain’in geleceğin teknolojisinde önemli bir yer tutacağı düşünülüyor. Bu nedenle de İş Bankası ve bünyesinde yer alan finansal kuruluşlar, konsept çalışmalar gerçekleştirmeyi hedefliyor. Ortaya çıkan konsept çalışmaların ardından ise deneme çalışmaları hayata geçirilip başarılı ürünler elde edilmeye çalışılacak.
